Met een boeiend betoog over vrede, kernwapens en de foto expositie, 
opende wethouder Jurgen van Houdt beide evenementen op 19 september om half elf in de ochtend. Helaas is het aantal aanwezigen tegengevallen. Jammer voor de wethouder, jammer voor de eerste spreker en jammer voor Ensvchede voor Vrede. De niet aanwezigen hebben boeiende betogen gemist. Een betoog van Maaike Beenes, Interim projectleider nucleaire ontwapening bij PAX, wordt hieronder afgedrukt. Dit betoog is uitgesproken door een lid van Enschede voor Vrede, omdat Maaike heeft moeten laten afweten om gezondheidsredenen.
Bijdrage Maaike Beenes van Pax
Geachte aanwezigen, wethouder van Hout,
Bedankt voor de mogelijkheid om u, ondanks dat ik niet fysiek aanwezig kan zijn, vanmorgen toe te spreken.
Vandaag is het begin van de Vredesweek van 2020. Samen met ambassades voor Vrede organiseert PAX al tientallen jaren de Vredesweek. Dat is altijd een week van verbinding. Er worden maaltijden georganiseerd waar mensen bij elkaar komen die elkaar anders niet zouden ontmoeten. Collega’s van PAX reizen het hele land door om te vertellen over de diverse onderwerpen waar we ons iedere dag voor inzetten. Maar dit jaar lijkt alles anders te zijn.
Dit jaar zijn er minder ontmoetingen in levende lijve. PAX collega’s vertellen nog steeds over hun werk, maar dan via online bijeenkomsten.
Maar daaronder zijn er ook nog heel veel dingen hetzelfde. Het thema van de Vredesweek is ‘Vrede verbindt verschil’. En verbinding is nog altijd iets waaraan veel behoefte is. Het erkennen van de menselijkheid van iedereen. Van mensen met een kwetsbare gezondheid die we met z’n allen moeten beschermen, van gezinnen met kinderen die werk en thuisonderwijs proberen te combineren, van studenten die in te dure en kleine kamers zonder tuin al maanden niet echt jong kunnen zijn.
Dit jaar, dat zo uitzonderlijk lijkt in zoveel opzichten, mag ons ook niet doen vergeten dat er ook nog andere problemen bestaan, die we alleen samen kunnen oplossen. Één daarvan is het onderwerp van de foto-expositie die hier vandaag wordt geopend. Kernwapens bestaan al sinds 1945, ze bestaan nog steeds, er liggen er zelfs 20 in Nederland, en ze zullen er ook volgend jaar nog zijn.
Voor mijn werk ben ik vaak bij internationale conferenties en besprekingen over kernwapens. En de reden dat er, 75 jaar na de verschrikkingen van Hiroshima en Nagasaki, wordt gegeven voor de onvoorstelbaar trage voorgang van nucleaire ontwapening is altijd: de ander. Ja maar, de Amerikanen – zeggen de Russen. Ja maar, de Chinezen – zeggen de Amerikanen. Ja maar, India en Pakistan dan – zeggen de Chinezen.
Wat PAX probeert, samen met onze internationale partners in de International Campaign to Abolish Nuclear Weapons, is het terugbrengen van de verbinding en het menselijke verhaal.
Het menselijke verhaal is dat van de slachtoffers en overlevenden van Hiroshima, de Hibakusha. Het is het verhaal van Setsuko, die pas 13 jaar was toen de atoombom boven Hiroshima ontplofte en al haar schoolgenootjes verloor. Het is ook het verhaal van de mensen die zo lijden door de impact van nucleaire tests. Zoals de oorspronkelijke bewoners van de Marshall Eilanden, wiens eilanden door Amerikaanse en Britse kernwapentests veranderd zijn in kraters in de zeebodem.
Het heroriënteren van het debat over kernwapens van de belangen van grootmachten, van mannen met grote knoppen, naar die menselijke verhalen, is wat nodig is om het einde van kernwapens te kunnen bewerkstelligen. Het moet uiteindelijk niet gaan om de mensen die in hun posities van macht proberen net nog wat meer geld te verdienen met de productie van raketten en wapens. Het moet gaan over hen die de gevolgen van dat soort opportunisme en machtsbelustheid hebben ondergaan.
Nucleaire ontwapening is daarmee ook bij uitstek een onderwerp dat gaat over rechtvaardigheid en democratie. Geloven wij in een wereld die gebaseerd is op gelijkwaardigheid, respect voor mensenrechten en internationaal recht?
Veruit de meeste landen beantwoorden die vraag me ‘ja’. In 2017 namen 122 landen in de VN een verdrag aan dat kernwapens verbiedt voor iedereen die het tekent. Bovendien verplicht het landen steun te geven aan slachtoffers en overlevenden en schade aan het milieu te repareren, voor zover mogelijk. Dit Verdrag kan ieder moment in werking treden. Er zijn nu 44 landen die het verdrag hebben geratificeerd (dat wil zeggen dat hun parlement en regering er goedkeuring aan hebben gegeven, een proces dat vaak veel tijd vergt, vooral in democratieën). Bij 50 ratificaties treedt het verdrag in werking, en zijn kernwapens – als laatste van de massavernietigingswapens – verboden onder internationaal recht.
Onze eigen regering weigert dit verdrag vooralsnog te tekenen, om politieke redenen. Dat is waarom het zo belangrijk is dat gewone mensen van zich blijven laten horen. Aandacht blijven vragen voor de verhalen van andere, ook hele gewone, mensen als Setsuko Thurlow.
De tentoonstelling die hier vandaag wordt geopend wil precies dat doen: het vertellen van het verhaal van de slachtoffers en overlevenden. En laten zien hoe het mogelijk is om écht wat te veranderen als we aandacht hebben voor die verhalen, en als we durven te geloven in de mogelijkheid tot verandering.
Dank u wel.
Maaike Beenes
Interim projectleider nucleaire ontwapening bij PAX
